گزینه های مناسب ونامناسب
سایت خبری سیما فیلم: هنرمصرراتناسب، نظم هندسی وملاحظه دقیق طبیعت می سازد. مصر، سرزمین اهرام، پیکره های غول آسای خدایان وسرزمین هنرمندانی بوده است که به هرچیزی ازواضح ترین زاویه می نگریسته اند. بازنمایی شکوه معماری چنین سرزمینی که جولانگاه احسن القصص بوده است، بی شک هم ازآن روکه اتفاق تازه ای درصنعت سینماوتلویزیون مابه شمارمی رود وهم به خاطروسعت وعظمت معماری آن دوره درخورتأمل است.
مجیدمیرفخرایی که ردپای اورادربسیاری ازمجموعه های تاریخی دیده ایم، اکنون بیش از2سال است که درنقطه ای دورافتاده ازشهرتهران ودرزمین های خالی شهرک دفاع مقدس، مصرراجان دوباره می بخشدتایوسف درآن قدم بگذاردوقصه اش راکه این بارازصافی ذهن هنرمندانی دراین سوی مرزهاگذشته است روایت کند. میرفخرایی کارساخت دکورهارابافرهادعلیزاده آهی شروع کرده است. پس از7ماه پیش تولیدوگردآوری منابع ابتداماکت هاراساخته اندوبعدازسه چهارماه شروع کرده اندبه ساخت وسازدکور. قراربود دکورها درشهرک سینمایی ساخته شود؛ شهرکی که باگذشت 2دهه ازایجادآن هنوزتنهاشهرک سینمایی کشوراست. اماکمبود زمین برای ساخت وسازدراین شهرک آنهارابه ایجادوساخت دکوردرشهرک دفاع مقدس ترغیب می کند که البته رودخانه روان فشافویه درپس زمینه دکوراین شهرک نیزجایگزین خوبی برای رودنیل درنظرگرفته می شود. آنها 3شهربه مساحت 30 هزارمترمربع می سازند. مصر، فدان وکنعان که کنعان روی تپه قرارداشته وآنها برای ساختش دست به دامن بولدوزرها شده وکوههاراصاف کرده اند.دکورداخلی قصرهارانیزدرسوله فرهنگسرای خاوران ساخته اند. باآن معماری زیبا و نقاشی های دیواری برستون های بلند وپیکره خدایانی که دردوسوی معبد ایستاده اند. تزئینات رنگی دیوارهابانقش هایی که جلوه های آرمانی ومطلوب زندگی رانمایش می دهد. به سختی مرامتقاعدمی کندکه درفرهنگسرای خاوران قدم می زنم.میرفخرایی می گوید: شهرک دفاع مقدس به خاطراین که قبلاًدرآن ساخت وسازانجام نشده است، آمادگی لازم رابرای ایجاد دکورنداشت. برای همین ابتداپشتیبانی تولید را شامل آب، برق وساختمان برای اسکان عوامل بود ایجادکرده ایم وبعدازصاف کردن زمین وآماده شدن ماکت، کارساخت وسازدکورآغازشد. یکی ازمزایای مهم این شهرک نیزوجود رودخانه ای بودکه ماازآن به عنوان رودنیل استفاده کردیم. به طورکلی این شهرک فضای مناسب رابرای توسعه دارد.یرفخرایی درگفته هایش به وسعت ساخت وسازهاوهمچنین نوع معماری ولباس طراحی شده درسریال یوسف (ع) که ازعظمت وتازگی خاص برخورداراست، به عنوان یکی ازمعدود کارهای ماندنی درایران اشاره می کند.بدون شک ایجادفضایی این چنین بارعایت امانتداری درهنرومعماری دوره ای خاص، نیازمندتحقیق وتفحص ویژه ای است.برخی ازاین منابع ازطریق سایت های اینترنتی وبرخی دیگرنیزتحقیقات گروه است که درباره تمدن مصرگردآوری کرده اندو دراختیاراوقرارگرفته است.
ازطرفی وی باسفربه فرانسه وبازدیدازموزه لوورکه مرکزاصلی نگهداری آثارمصری است، به مستند بودن طرحهای خودقوت بخشیده است.میرفخرایی می گوید: فیلم های ساخته شده دراین خصوص، نمی تواندبه عنوان منبع مورداستفاده قراربگیرد؛ زیرا سازندگان آنهابراساس نیازشان تغییراتی درکارداده اند. تغییراتی که می توان آن رادرساخت دکورسریال یوسف نیزمشاهده کرد. مثلاًستون هادرمعماری مصربسیارنزدیک به هم هستند،اماایجادچنین فضایی به دوربین امکان حرکت نمی دهد. بنابراین براساس نیازتصویری ودکوپاژ، گاه تغییراتی درنوع معماری آن دوره دیده می شودکه به قول وی بایدبه گونه ای باشدکه امانتداری آن حفظ شود.میرفخرایی دراین باره توضیح بیشتری می دهد:فیلمهای ساخته شده نه به عنوان منبع تحقیق، بلکه برای شناخت اولیه ازفضای معماری آن دوره می تواندبه کارگرفته شود. مثلاًدرفیلم مومیایی مافقط دریک صحنه وبه صورت گذراشاهدمعماری مصرهستیم وآنقدرفرصت نداریم متوجه تلفیق این معماری بامعماری «روم» باشیم. امادرسریال یوسف به خاطرتمرکزی که روی معماری درتمام صحنه هاوجود دارد نیازمندظرافت بیشتری هستیم.امااین که آیاسریال یوسف می تواندبه عنوان منبعی جامع درموردمعماری مصرمحسوب شود، پرسشی است که میرفخرایی این گونه به آن پاسخ می دهد: بله، چون تمام کارمستنداست. امادرمواردی مثل تغییرفاصله ستون هاکه براساس نیازانجام شده، نمی توان به این منبع استنادکرد. ازطرفی ماهیچ منبعی برای آکساسوارنداشتیم. ما نمی دانیم که لوستروسط قصرچه شکلی بوده است. درکتابهایی که دیده ام ودرنقاشی های دیواری به جامانده، هیچ تصویری ازاین لوسترهاپیدانمی کنیم. به همین خاطرسعی کرده ایم ازنظرنقش ونگارومدل تاآنجاکه می توانیم، آنهارابه نقاشی های این دوره نزدیک کنیم. درواقع به عنوان طراح، خلاقیت هایی نیزدرکارایجادکرده ایم.اودرمورد تغییراتی که براساس نیازفرهنگی جامعه صورت گرفته می گوید:لباس آقایان راتغییرآنچنانی ندادیم. درموردلباس خانم هانیزخوشبختانه مابه عکس هایی دسترسی پیدا کردیم که درآنها مواردی ازقبیل طوق گردن، یقه، کلاه وپوشش هایی مثل کلاه گیس بودکه برای طراحی لباس کمک زیادی به ماکرد. درواقع مشکل چندانی نداشتیم ودربسیاری ازجاهامستندکارکردیم.
امااینهاهمه دغدغه ساخت دکورولباس برای طراحان مانیست. مثلاً برای طراحی لباس چنین دوره ای که از الیاف گیاهی بوده وبادست بافته می شده است، پارچه هایی باموادپلاستیکی نظیرآنچه امروزوجوددارد، گزینه بسیارنامناسبی است. میرفخرایی می گوید درخارج ازایران، برای کارهای عظیم طراحان باکارخانه ای واردمذاکره می شوند وبخشی ازآن کارخانه رابه چاپ ویابافت پارچه براساس نیازخوداختصاص می دهند. امااینجاچنین کاری امکان پذیرنیست. به دلیل آن که نه ازنظراقتصادی برای کارخانه هامقرون به صرفه است ونه دیگران لزوم این کارراآن گونه که طراحان حساسیت نشان می دهند، احساس می کنند.به همین خاطرآنهاپارچه هایی بابافت درشت ونزدیک به پارچه های الیافی راپیداکرده ورنگ نقاشی ودوخت آن راخودانجام می دهند. که چنین کاری بانظربه این که مثلادرسریال یوسف (ع) حداقل 3000 لباس دوخته شده است، جداازهزینه های بالا، کارساده ای نخواهدبود.باهمه اینهاکارساخت دکورسریال یوسف که تاکنون برای سریال های تاریخی درتلویزیون کم سابقه بوده روبه اتمام است ودرحال حاضربیشترروی آکساسوارآن نظیرارابه، تخت روان و... کارمی شود.
آرزو شهبازی
