اصلا چرا ؟

به گزارش شبکه ایران، در نشست خبری عوامل سریال حضرت یوسف (ع) به همه حرف و حدیث هایی که برای این سریال طرح شده بود، پاسخ داده شد. رقم واقعی بودجه سریال، میزان دستمزد بازیگران اصلی، تبلیغی نبودن شخصیت یوسف(ع) پیامبر نسبت به احمدی‌نژاد، ترویج چند همسری، ضعف گریم و کار بعدی سلحشور درباره حضرت نرجس خاتون از جمله این موضوعات بود.

فرج الله سلحشور کارگردان، نویسنده و تهیه کننده سریال، حسین زندباف تدوینگر، مجید میر فخرایی طراح صحنه و جهانبخش سلطانی و رضا رضوی بازیگران نقش آمن هوتپ سوم و هورن هوپ در خبرگزاری جمهوری اسلامی حضور یافتند و به سئوالات خبرنگاران پاسخ گفتند.

در ابتدای این نشست فرج الله سلحشور درباره انتخاب داستان حضرت یوسف و ساخت این سریال گفت: قصه های قرآنی از کودکی دغدغه من بوده است. تعداد قصص انبیا بیش از دیگر کتاب های کتابخانه من است و از سال 60 به این مهم پرداختم.

وی درباره انبیا و اولیای الهی واینکه چرا سراغ ساخت سریال حضرت یوسف رفته است، اظهار داشت: همه اولیای الهی برای من ارزشمند هستند و در ساخت این سریال هم بیشتر قالب و قصه برای من مهم بود. من اگر سراغ حضرت یوسف(ع) رفتم به این دلیل بود که داستان حضرت یوسف را بر خلاف آنچه تاکنون ساخته شده با بینش اسلامی همراه با نگاه اهل بیتی ارائه دهم و نگران این بودم که دیگران این سریال را ساخته و به سمت غربی بودن حرکت کنند.

کارگردان مردان آنجلس با اشاره به نحوه نگارش فیلمنامه عنوان کرد: باید بگویم که نخستین تجربه من در فیلمنامه نویسی فیلم "ابتلا" بود. سپس "میثاق" را چاپ کردم و در ادامه فیلمنامه "اصحاب کهف" را بازنویسی کردم. البته در نگارش فیلمنامه حضرت یوسف (ع) از حضور مشاوان هنری و مذهبی بسیاری استفاده کردم زیرا برای این کار ارزش بسیاری قائل هستم. از این رو با کارشناسان اسلامی، مشاور فیلمنامه نقد و بررسی می کردیم و پس از نهایی کردن فیلمنامه آنرا به شورای نقد سپردیم.

بودجه سریال کمتر از 7 میلیون تومان بود
سلحشور در پاسخ به شایعاتی که در خصوص بودجه کلان سریال حضرت یوسف (ع) اعلام می شود، تصریح کرد: چهار برآورد به صدا و سیما ارائه شد که در حدود 6میلیارد و200میلیون تومان تا 6میلیاردو 500میلیون تومان بود. بودجه تصویبی ما 6میلیارد و 400 میلیون تومان بود و 600 میلیون تومان نیز از کمکهای مردمی استفاده کردیم. بر خلاف برخی از آثار تلویزیونی که تلورانس (انحراف بودجه)آنها به 600 تا 800 درصد هم می رسد و گاهی اوقات یک برآورد تا 20 برابر اضافه می شود؛ تلورانس ما در تعیین بودجه این سریال 10 درصد بود که بسیار معقول است. این برآورد نسبت به گذشت زمان و گرانی قیمت ها و تورم امری معقول بود.

چگونگی انتخاب بازیگر نقش حضرت یوسف(ع)
کارگردان سریال حضرت یوسف (ع) درباره انتخاب بازیگر نقش یوسف (ع) گفت: من چند پارامتر را در گزینش بازیگر نقش اول این سریال در نظر داشتم. نخست آنکه استعداد بازیگری داشته باشد و دوم آنکه چهره مناسبی داشته باشد و دلنشین و معصوم باشد و البته بازیگری بکر باشد و چهره اش قبلا دیده نشده باشد و با قرآن و مذهب بیگانه نباشد. این ها شرایط من بود که مصطفی زمانی واجد این شرایط بود. در گزینش بازیگران جدید نیز تجربه و قرآنی بودن آنها برایمان مهم بود. بازیگران دیگر نیز اغلب کسانی بودند که با آنها کار کرده بودیم.

بازی کردن در نقش های تاریخی کاری دشوار است
در ادامه این نشست جهانبخش سلطانی بازیگر نقش "آمن هوتپ بزرگ" با اشاره به نقش کوتاه و منسجم آمن هوتپ گفت: جدای از بازی در این نقش ،کار کردن با آقای سلحشور دلنشین است. قبلا با ایشان در کارهای دفاع مقدس و سریال های ایشان کار کرده بودم. افرادی مانند سلحشور و شورجه و شمقدری تعهدی دینی و اعتقادی دارند که در آثارشان به وضوح دیده می شود. وقتی برای کار رفتم با خیل سنگین تحقیق و پژوهش درباره فیلم روبرو شدم و این نشان از پشتوانه قوی این سریال داشت.
این بازیگر سینما در ادامه تصریح کرد: من دوست داشتم بیشتر شخصیت جعفر دهقان (عزیز مصر یا پوتیفار) را بازی کنم چون جای خلاقیت بسیاری داشت و شخصیت ریشه ای و عمیق بود که نشد. نقش آمن هوتپ کوتاه و منسجم بود. برای اینکه بتوانم این نقش را به نحو احسن ارائه دهم در بخش هایی با سلحشور و شورجه بحث و گفت وگو می کردیم تا فرعون بودن آمن هوتپ بیشتر انتقال پیدا کند.
سلطانی در خصوص دشواری های بازی در نقش های تاریخی عنوان کرد: بازیگران تئاتر به کار تاریخی نزدیک تر هستند از این رو این نوع آثار را بیشتر دوست دارم. تئاتری بودن در ایفای نقش های تاریخی بسیار موثر بوده و سبب جذابتر شدن آنها می شود. در مجموع بازی در سریال های تاریخی دشوار است و باید ایفای یک کاراکتر تاریخی باید اطلاعات مکفی داشت.

به سختی های طراحی صحنه در این کار آگاه بودم
مجید میر فخرایی نیز در ادامه این نشست دو ساعته با اشاره به تدوین سریال گفت: من سابقه کاری با سلحشور در این حوزه را با مردان آنجلس آغاز کردم. وقتی کار یوسف پیامبر(ع) به من پیشنهاد شد به سختی کار اشراف داشتم. باید 3 لوکیشن بزرگ در سه منطقه طراحی و لباس های مشخصی تهیه می کردیم. به دلیل اینکه به حساسیت آقای سلحشور واقف بودم تلاش کردم با معلومات بسیار وارد این اثر تلویزیونی شوم.

وی افزود: در ابتدای کار سلحشور منابع پژوهشی بسیاری در مورد این کار در اختیارم گذاشت و همین امر سبب شد تا پشتوانه موثری در این کار داشته باشم.

میر فخرایی با اشاره به الگوهای مورد نظر برای ساخت دکور سریال حضرت یوسف (ع) عنوان کرد: برای شناخت شرایط ‌و وقت و محیط می خواستم به مصر بروم ولی شرایط فراهم نشد از این رو به موزه لوبر پاریس که منبعی غنی از تاریخ مصر و در اصل دومین منبع در این زمینه به شمار می آید رفتم. حضور در این موزه مرا در طراحی صحنه بسیار یاری کرد زیرا در آنجا بسیاری از بخش های تاریخی از جمله مجسمه ها، تابوت ها و ابزار مصر باستان بازسازی شده بودند که این موضوع راه را برای طراحی صحنه هموار ساخت.
وی ادامه داد: در این بین مسئله بودجه و شروع کار بود که با اطمینان خاطر سلحشور ، کار را شروع کردیم. در ابتدا راهی شهرک غزالی شدیم و سپس به سمت شهرک دفاع مقدس حرکت کردیم و کار در این منطقه بسته شد. دریاچه ای که در فیلم شاهد آن هستیم در این منطقه واقع شده بود که به عنوان رود نیل استفاده شد.

200 بازیگر در مجموعه بازی کردند
در ادامه نشست سلحشور در پاسخ به ضعف جلوه های ویژه فیلم خاطر نشان کرد: بضاعت کشور ما در جلوه های ویژه فعلا همین مقدار است و امیدوارم بزودی تکنیک های پیشرفته این هنر وارد کشور شود ولی توان ما در همین مقدار است. ضمن اینکه با وجود همین توان کم در ساخت حدود 105 دقیقه از این سریال از جلوه های ویژه استفاده شده است.
تهیه کننده سریال حضرت یوسف با اشاره به تعداد بازیگران این سریال اظهار داشت: بازیگرانی که حداقل نصف صفحه دیالوگ داشتند 200 نفر بودند و 26 نفر هم نقش اصلی داشتند که در 8 تا 10 قسمت ایفای نقش داشتند.

"هورن هوپ" یک شخصیت نظامی مستقل است
رضوی بازیگر نقش "هورن هوپ" هم درباره این شخصیت گفت: شخصیت هورن هوپ با صحبت های سلحشور و مطالعاتی که در تاریخ مصر انجام داده بودم شکل گرفت. برداشت من یک نظامی مستقل بود که بسیار پایبند به آمن هوتپ و فرماندهان خود بود. این شخصیت با یوسف مشکل نداشت اما وی را نیز تایید نمی کرد. کمک های آقای سلحشور و اساتید بود که سبب شد این شخصیت شکل بگیرد.
این بازیگر سینما درباره شرایط بازی در نقش های تاریخی افزود: کسانی که در زمینه تئاتر فعالیت داشتند بهتر می توانند در سریال های تاریخی به ایفای نقش بپردازند. ما از زمان فرعون اطلاعات دقیقی نداریم. نگاه من در این سریال این بود که نوع لباس در راه رفتن تاثیر گذار است. من سعی کردم با اعمال فرهنگ ایرانی در این سریال به ایفای نقش بپردازیم.

میزان دستمزد بازیگران اصلی مجموعه یوسف پیامبر(ع)
سلحشور در خصوص دستمزد بازیگران این سریال و آمار و ارقام نجومی که درباره آنها اعلام شده است ، گفت: برخی اصرار دارند بگویند در این سریال مزدهای کلان پرداخته شده است. به عنوان نمونه جهانبخش سلطانی در عرض 5 ماه کارکرد 8 میلیون تومان گرفته است و رضوی ماهانه یک میلیون گرفته اند. تنها بازیگران گرانقیمت این سریال محمود پاک نیت و کتایون ریاحی بودند که ماهانه 3 و نیم میلیون دریافت می کردند. این ارقام در حالی است که در سریال های دیگر بازیگران 18 تا 20 میلیون تومان دستمزد دریافت می کنند.

وی ادامه داد: حسن کارما دراین مجموعه پرداخت به موقع و سر ماه حقوق ها بود البته بازیگری هم داشتیم که250 هزار گرفته اند. مصطفی زمانی به صورت حقوق چیزی نگرفته است .
کارگردان سریال حضرت یوسف با اشاره به معضل دلالی نقش های اول و دوم در سینما و تلویزیون تصریح کرد: یکی از مسائلی که در سینمای ما باب شده پرداخت هزینه برای بازی است که دلالانی هم در این زمینه وجود دارند و نقش می فروشند. ولی درسریال حضرت یوسف آقای زمانی که نقش اول را داشت بدون دلال بازی انتخاب شد و مزدش به منظور کمک خرجی پرداخت می شد و خودش می دانست این نقش چقدر ارزش دارد و هیچکس برای چنین نقشی این ریسک را نمی کند که نقش اول این سریال را به فردی که تجربه بازیگری آنچنانی ندارد واگذار کند اما من این کار را انجام دادم. نمی شود گفت به "زمانی" حقوق می دادیم؛حقوق ایشان یک هزینه بود. مردم عادی که از حقوق ها خبر ندارند از کمبود حقوق مصطفی زمانی تعجب می کنند اما واقعا اینگونه نیست.

عوامل سریال یکدل و یک رنگ بودند
در ادامه حسین زندباف تدوینگر سریال با اشاره به یکدلی عوامل گفت: مدیریت و تدبیر سلحشور سبب شد این کار به نتیجه مطلوبی برسد. با توجه به سکانس های سنگینی که در این فیلم وجود داشت کار به خوبی انجام شد. به نظر می رسد دلیل این که با مشکل خاصی در تدوین مواجه نشدم اعتماد سلحشور و شورجه بود و این مهم سبب شد سریال حضرت یوسف (ع) به سلامت تدوین شود و با نشست هایی که داشتیم مشکلات بررسی و برطرف شود.
وی افزود: این کار دلی و عاشقانه بود و آنچه مد نظر ما بود و ما توقع داشتیم الان اتفاق افتاده است و در حد توان برای این اثر تلاش کردیم. ضمن آنکه تلاش عاشقانه عوامل و بازیگران فیلم در تدوین بسیار موثر بود.

قبل و در حین ساخت سریال با آیات عظام دیدار داشتیم
سلحشور با اشاره به دیدار آیات اعظام قبل و در هنگام ساخت این سریال اظهار کرد: ما هر مطلبی که بخواهیم درباره قصص قرآنی بخوانیم از ذهن علما و بزرگان ما است. ما در این سریال خدمت آیت الله جوادی آملی، آیت الله سبحانی، آیت الله مکارم و آیت الله مصباح و بزرگانی همچون سید مهدی میر باقری رسیدیم. علما اطلاعات منحصربه فردی دارند که اگر از آنها استفاده نشود سبب غفلت است. ما از این بزرگان در قبل و حین کار استفاده کردیم. متاسفانه فرصت نشد فیلمنامه را این بزرگواران بخوانند اما فیلم داستان ها را مطالعه کردند. ضمن آنکه حجم فیلمنامه بسیار زیاد و مطالعه آن کاری زمانبر بود(بعداز صحافی 10 جلد 200 صفحه ای شد).
وی ادامه داد: ما نه تنها از علما بلکه از فرق دیگر اسلامی همانند اهل تسنن هم استفاده کردیم ولی در تحقیقات دیدیم که اهل تسنن در برخی مباحث از یکدیگر تقلید می کنند و پویایی و نوآوری شیعیان در میان اهل تسنن نیست اما یک حسن دارند و آن اینکه برای تفسیر یک آیه حکایات و تمثیلهای زیادی می آورند که به درد ما می خورد. ما از این تمثیل ها در صورتی که با تفاسیر شیعه منافات نداشت استفاده می کردیم. از تورات، انجیل و ادیان دیگر نیز استفاده کردیم به شرطی که منافاتی با تفاسیر شیعه نداشته باشد یعنی منبع اصلی ما منابع شیعه بود و از منابع دیگر ادیان برای کامل کردن قصه استفاده کردیم به شرایط حفظ اصول و عقاید شیعه .

موسیقی فیلم تلفیقی از موسیقی ایرانی و مصری بود
حسین زندباف در پاسخ به نحوه انتخاب موسیقی فیلم هم گفت: تحقیقات ما درباره موسیقی مصر انجام شد و تلاش کردیم تا موسیقی فیلم تلفیقی از موسیقی مصری و ایرانی باشد. در بخش اول موسیقی بدون تلفیق و کاملا مصری بود که با توجه به عدم رضایت مخاطبان و منتقدان آنرا تلفیقی کردیم. ولی باید بگویم با توجه به هزینه های سریال حجم مناسبی از موسیقی استفاده شد اما با توجه به بضاعت های ممکن این سطح مطلوب بود.

در ادامه نشست کارگردان سریال حضرت یوسف در پاسخ به این سئوال که آیا این سریال تبلیغی برای ریاست جمهوری و سفرهای استانی ایشان بوده گفت: اسلام را از هر منظری نگاه کنی به روز است چه احمدی نژاد به آن نگاه کند و چه سلحشور. اگر ما دیدگاه هایمان یکی است به دلیل این است که از یک منبع تغذیه کرده و در ریشه فکری اشتراک داریم. حضرت یوسف در سال 81 تمام شده و نقد و بررسی آن تا اوایل سال 82 به طول انجامید. نسخه اصلی آن در سیما فیلم وجود دارد. سریال حضرت یوسف تنها سریالی است که با متن کامل شروع شده است.

سلحشور افزود: اکثر سریال ها سر صحنه نوشته می شود اما این سریال اینگونه نبود. به همین دلیل از نظم خاصی در طراحی دکور، برآورد هزینه و انتخاب بازیگر و ... برخوردار بود به همین دلیل در حالی که برخی فیلم های سینمایی با بودجه 6 تا 7 میلیاردی ساخته می شود سریال حضرت یوسف با 6 میلیارد و 400 میلیون تومان ساخته شده است. ما با متن کامل این کار را ساختیم و این وصله ها که در بین کار آنرا تغییر دادیم به ما نمی چسبد.

یوسف (ع) پیامبر برای تبلیغ احمدی نژاد ساخته نشده است/ از تبلیغ برای احمدی نژاد باکی نداریم
سلحشور در خصوص سفرهای استانی عنوان کرد: بنیانگذار سفرهای استانی رهبر معظم انقلاب است. اگر ما تقلید کرده باشیم باید از محضر معظم له آموخته باشیم. دکتر احمدی نژاد را کسی در آن دوران نمی شناخت. در نگاه ما تفاوت هایی وجود دارد که مانع از این می شود بگوییم این کار تقلیدی است. ما از اینکه برای احمدی نژاد تبلیغ کنیم باکی نداریم و وظیفه خود می دانیم که حمایت کنیم اما با همه این احوالات حضرت یوسف برای تبلیغات احمدی نژاد ساخته نشده است. وقتی مشغول ساخت سرکشی حضرت یوسف بودیم سفر رهبر معظم انقلاب به قزوین اتفاق افتاد این سفر را دوستان برای من توضیح دادند و ای کاش می رفتم که می فهمیدم یوسف یعنی چه و مدیریت یعنی چه. نسخه اصلی این سفرها رهبر معظم انقلاب است. ایشان در این سفرها همه حرف ها می شنیدند و به بخش های گوناگون سفیر می فرستادند و حتی دستور می دادند برای اینکه حق کسی از مغازه دارانی که کسب خود را به دلیل حضور مردم تعطیل می کردند تضییع نشود هزینه روزانه آنها توسط سفیران ایشان پرداخت می شد تا متضرر نشود.
سلحشور با سیاسی خواندن این اظهارات خاطر نشان کرد: این حرف ها جنبه سیاسی دارد و آنهایی که در برکه انتخابات در حال غرق شدن هستند به هر خار و خسی چنگ می زنند. اینها شعار انتخاباتی است و از سر استیصال مطرح می شود.

چند همسری را ترویج نکردیم
در بخشی دیگر از این نشست نویسنده سریال حضرت یوسف با تاکید بر اینکه این سریال قصد ترویج چند همسری را ندارد، گفت: چند همسری در مذهب و مکاتب الهی وجود داشته است. حال اگر این فرهنگ بنا به دلایلی تغییر کرده از عوارض دنیای امروز است. از پیامبر تا انبیاء سلف همسر دوم و سوم اختیار می کردند. این موضوع در گذشته بوده و در خیلی از ممالک اسلامی هنوز این فرهنگ وجود دارد و در بین شیعیان با آن برخورد می شود. این مطلب وجود داشته و من به دلیل خرسندی فمینیست ها نمی توانستم آن را در این سریال نشان ندهم و بازهم تأکید می کنم قصد ما ترویج چند همسری نیست بلکه بیان سند تاریخی است.

سلحشور در پاسخ به انتقادی دیگر در خصوص توجه زیاد به شخصیت حکیمانه حضرت یوسف تصریح کرد: خداوند در قرآن می فرماید: "وقتی به سن شباب رسید به او حکم و علم اعطا کردیم." بنابر این اگر حضرت یوسف را حکیم و حاکم معرفی کنیم درست است. خیلی از جاها نیز برخورد مدیریتی و حکومتی می کنند. همه انبیا مدیر بوده اند و اگر جامعه ای از این نعمت الهی استفاده نکرده بیانگر آن نیست که آن جامعه محروم شده است. انبیا برای اداره امور جامعه به سمت صلاح آمده اند و اگر این مهم تحقق نیافته است ظلمی است که آن جامعه در حق خود کرده است.

کارگردان اصحاب کهف درباره حضور عوامل هالیوود در ایران نیز اظهار داشت: کمپانی فیلم سازی هالیوود تمام تلاش خود را می کند تا تمام موانع خود را برای چپاول دنیا بردارد. بزرگترین این موانع مکتب و دین است خدا را از خود بالاتر نمی بینند و برای آنها مذهب از قداست و انبیا از عصمت باید مبرا شود به گونه ای که مذهب توان اداره جوامع را نداشته باشد. لذا خلوت حضرت ابراهیم و موسی را نشان می دهند تا قداست آنها را از بین ببرند. ولی ما سعی کردیم در این سریال با این رویکرد مقابله کرده و تمام رشته های آنها پنبه شده است و این کار را ادامه خواهیم داد.

برخی صحبت ها درباره این سریال بهانه گیری است
سلحشور در ادامه درخصوص پردازش بیش از اندازه به زلیخا در این سریال عنوان کرد: با زلیخا می توان عشق را تداعی کنیم ، درست است که این عشق با فکر گناه در ذهن زلیخا پدید آمده است اما او این خطا را متوجه می شود شعله این عشق در زلیخا باقی مانده و بخاطر آن زنده می ماند و به جایی می رسد که موحد می شود . اگر ما به این نمی پرداختیم جفا می کردیم. اگر ببینیم او پشیمان شده است درست است نه اینکه او را بعد از گناه آزاد نشان دهیم که متاسفانه برخی در این زمینه دنبال بهانه گیری هستند.
سلحشور در ادامه با اشاره به سریال های مشابه در دنیا و گرایش آنها به سوی بخش نفسانی گفت: تاکنون نمونه ای نداشته ایم که سراغ انبیا بروند و به جنبه نفسانی آن توجه نشود. من نگران بودم چنین اتفاقی تکرار شود و با کمبود بودجه این مهم را بر خود تکلیف دانستم. بودجه اولیه 2 میلیارد و 200 میلیون بود. گفتند روش صدا و سیما بر این است که برآورد اولیه را ارائه می دهیم و سپس اصلاحیه برآورد می زنید که دراین زمینه مجبور شدیم به این سبک عمل کنیم تا بودجه تامین شود.

برخی سریال ها 1000 درصد اصلاحیه برآورد دارند!
میرفخرایی نیز در این باره اظهار داشت: مثل روز برای ما روشن بود که با چنین بودجه ای این را نمی توان ساخت . شگرد صدا و سیما به این سبک است که اصلاحیه برآورد بزنند. سریال هایی را سراغ دارم که هزار درصد اصلاحیه برآورد داشته است. سناریویی نبود که نباشد ، همه چیز مثل روز روشن بود و بودجه ها مشخص. پیشنهاد خودشان این بود که اصلاح برآورد بزنیم.
طراح صحنه سریال افزود : ما سریال هایی را سراغ داریم که بودجه 900 میلیون تومانی آن با این اصلاحیه ها به 20 میلیارد رسیده است.
سلحشور درباره مشارکت نکردن کشورهایی همچون مصر در ساخت این سریال گفت : همکاری خوب است به شرطی که همراهی وجود داشته باشد در کشورهای اسلامی کشوری نیست که با دیدگاه شیعی بخواهد فیلم بسازد چون ما اصرار به حفظ بینش خود داریم.
وی در خصوص مخاطبین این سریال گفت: طبق آمار و ارقام اعلام شده توسط مرکز پژوهش های صدا و سیما 90 درصد جمعیت جزء مخاطبین این سریال هستند که حدود 85 درصد آنرا تایید می کنند.

سریال بی بی نرجس خاتون(س) را می سازم
تهیه کننده سریال حضرت یوسف درباره کار جدید خود گفت: نشست هایی با علما و بزرگان داشته ایم. من زندگینامه بی بی نرجس خاتون را در دست دارم و اگر متن مناسبی را پیدا کنم آنرا می سازم. تحقیقات این کار را انجام دادیم و کارگردانی آن را آقای شورجه برعهده دارند و من تهیه کننده هستم.

گریم از این قسمت خوب می شود
حسین زندباف نیز درباره انتقاد به گریم این سریال اظهار داشت: از آنجایی که فیلمبرداری این فیلم 3 سال طول کشید به دلیل عدم حضور قاطع گریمورها این اتفاقات افتاد. ولی از قسمتی که در جمعه هفته جاری (امشب)پخش خواهد شد گریم به نحو مطلوبی لحاظ شده و حضور مستمر آقای ملکوت (مدیر گریم مجموعه) این نقیصه برطرف شده است البته درباره بخش های قبلی ما نیز رضایت کامل نداریم.